Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2012

Μένω Ελλάδα; Μένω.

Τους τελευταίους μήνες βασανίζω το μυαλό μου για το τί θα κάνω σχετικά με την παραμονή εμένα και της οικογένειάς μου στη χώρα.

Η "κοινή λογική", δεδομένης της μεσοπρόθεσμης αρνητικής προοπτικής για τη χώρα, προτάσσει την μετανάστευση σε κάποιον προορισμό, όπου θα μας δοθεί η δυνατότητα διαβίωσης με θετική προοπτική. Το ένστικτό μου, το οποίο είναι κάτι το μη-ντετερμινιστικό σε αντίθεση με την λογική, μου λέει να μείνω εδώ. Ακούγεται περίεργο, αλλά μετά από αρκετή σκέψη βρήκα αρκετά (υποκειμενικά ενδεχομένως) ορθολογικά επιχειρήματα ώστε, μετέπειτα να το αποδεχθώ και να το υποστηρίξω.

Καταστράφηκε η αγορά.
Μύθος. Καταστράφηκε μέρος της αγοράς που είτε λειτουργούσε χωρίς σαφές πλάνο και οργάνωση, είτε είχε να κάνει με μη-ανταγωνιστικές υπηρεσίες και προϊόντα. Κυριότερο πρόβλημα έχουν όσοι είχαν συναλλαγές με το δημόσιο. Η εμπειρία μου στα δύο και πλέον χρόνια της κρίσης είναι ότι επιχειρήσεις που είχαν κάνει χρηστή διαχείριση και είχαν επανεπενδύσει στο προϊόν τους, την υπεραξία που είχαν δημιουργήσει κατά τις περιόδους των παχιών αγελάδων, ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους. Ήδη από τις αρχές του 2012, έχουν μπει σε τροχιά επενδύσεων και ανάπτυξης δραστηριοτήτων τόσο στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό. Κατά συνέπεια, αγορά υπάρχει και ευκαιρίες υπάρχουν. Είναι σαφώς περιορισμένη και πιο δύσκολη. Αυτό δεν θα ισχύει όμως για πάντα.

Εξαφανίστηκαν τα χρήματα.
Μύθος. Εξαφανίστηκε (καλώς κατ'εμέ) η δυνατότητα εύκολης πρόσβασης σε δανειοδότηση χωρίς υψηλή πιστοληπτική ικανότητα. Το κακό είναι ότι εξαφανίστηκε και η πρόσβαση σε σοβαρούς επιχειρηματίες που ξαφνικά είδαν τα τραπεζικά τους πλαφόν να πέφτουν στο 1/4 ή 1/5 με επιτόκια που μας γυρίζουν σε εποχές προ ευρώ. Αναμενόμενη και επώδυνη διόρθωση, πλήν όμως διόρθωση. Μετά από μια μεταβατική περίοδο, το σύστημα θα επανέλθει.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η υπεραξία η οποία δημιουργήθηκε όλα αυτά τα χρόνια και κανείς δεν μιλάει για αυτήν. Κάποιοι απλοϊκά την εξαντλούν στα Καγιέν και τις βίλες. Διαφωνώ. Υπάρχει τρομερός πλούτος που αυτή τη στιγμή είναι σε αδράνεια γιατί δεν έχει επέλθει γενικότερη σταθερότητα. Από ότι παρακολουθώ, από το δεύτερο τρίμηνο του 2012, υπάρχει σταθερή (αν και μικρή για την ώρα) αποδέσμευση αυτή της υπεραξίας προς αναπτυξιακές δραστηριότητες για τις επιχειρήσεις. Είμαι αρκετά αισιόδοξος, ότι μόλις επέλθει σταθερότητα, αυτός ο ρυθμός αποδέσμευσης θα αυξηθεί.

Άμεσα συζευγμένες με τις εγχώριες, είναι και οι επενδύσεις από το εξωτερικό. Οι ξένοι διαχειριστές κεφαλαίων αναγνωρίζουν ότι υπάρχει πληθώρα ευκαιριών για επενδύσεις. Περιμένουν και αυτοί να επέλθει (όπως προανέφερα) σταθερότητα και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε θέματα γραφειοκρατίας, φορολογικού και αδειοδοτήσεων. Είναι λανθασμένη η εντύπωση που θέλει ανταγωνιστική μια οικονομία με μισθούς πείνας. Η ανταγωνιστικότητα πρωτίστως έρχεται από τη φιλικότητα προς τον επιχειρηματία-επενδυτή και την απλότητα των διαδικασιών που έχουν να κάνουν με το interaction με το κράτος.

Επιχειρηματικό περιβάλλον.
Εδώ δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα τα πράγματα. Μόνο καλύτερα. Τα πρώτα δείγματα τα βλέπουμε ήδη από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Είδαμε την ίδρυση επιχειρήσεων με ένα βήμα, την υποχρεωτική υποβολή όλων των δηλώσεων στις εφορίες μέσω internet, τα βήματα για απλούστευση όλων των διαδικασιών και την δεδηλωμένη πρόθεση για κατάργηση αναχρονιστικών και αντιεπιχειρηματικών διατάξεων. Αν προχωρήσουν (και πάλι εκτιμώ ότι δεν γίνεται διαφορετικά) οι μεταρρυθμίσεις, το περιβάλλον θα αλλάξει άρδην και η καθημερινότητα του επιχειρηματία θα βελτιωθεί. Συνεπώς, θα τονωθεί η επιχειρηματικότητα.

Είναι καλά στο εξωτερικό;
Μεγάλος μύθος. Η απάντηση δεν είναι απλή. Αν είσαι αριστούχος του ΕΜΠ με PhD από το Stanford σε Data Mining, μάλλον ναι. Θα είσαι περιζήτητο (και παχυλά αμοιβόμενο) στέλεχος σε μια ψηφιακή οικονομία που διψά για στελέχη με state of the art εξειδίκευση. Αν τώρα τελείωσες μια σχολή χαμηλής εξειδίκευσης με μέτριους βαθμούς, μάλλον τα νέα δεν είναι καλά. Θα βρεθείς στην καλύτερη σε κάποια μεγάλη εταιρία, σε χαμηλό πόστο και τα λεφτά που θα μαζεύεις θα σε φτάνουν για τα βασικά. Οι τιμές, των σπιτιών ειδικά, είναι εξωφρενικές σε Μ. Βρετανία και ΗΠΑ. Πόσοι είναι άραγε, αυτοί που πραγματικά θα δούν τόσο μεγάλη διαφορά στην αγοραστική τους δύναμη; Κατά την ταπεινή μου εκτίμηση, όχι παραπάνω από το 10%. Το υπόλοιπο 90% θα κυμαίνεται μεταξύ χειρότερης ή παρόμοιας κατάστασης. Έννοιες, όπως υποστήριξη από την οικογένεια (φαγητό, στέγαση, φύλαξη παιδιών κτλ), δύο αυτοκίνητα, διακοπές 30 ημέρων κτλ απλά τα ξεχνάμε.

Περιττό να πω, ότι πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, η αντιμετώπιση για τους Έλληνες είναι αρνητική. Ακόμα και γνωστοί μου επιστήμονες με σημαντικό background, δέχονται ρατσιστικά σχόλια από συναδέλφους και δεν έχουν κατ'ουσίαν αντίστοιχες ευκαιρίες. Αυτό δεν ισχύει μόνο στις ΗΠΑ και στον Καναδά, αλλά για να βρεθεί κάποιος εκεί είναι μια πολύ δύσκολη ιστορία, αφού πρακτικά πρέπει ήδη να έχει βρει από εδώ δουλειά. Το χειρότερο είναι ότι οι Αμερικάνοι αυξάνουν σημαντικά τα fees για να φέρει μια εταιρία έναν εργαζόμενο από το εξωτερικό, για να τονώσουν την εγχώρια απασχόληση.

Υπάρχουν ευκαιρίες;
Συμφωνώ εν μέρει με το στερεότυπο ότι η κρίση γεννά ευκαιρίες. Γεννά για αυτούς που θα βάλουν το μυαλό τους να σκεφτεί με μεγαλύτερη ευρύτητα και έχουν τη δυνατότητα και ίσως το χάρισμα να προσαρμόζονται σε καταστάσεις που αλλάζουν με μεγάλη ταχύτητα. Στην France Telecom οι 55ρηδες που παλαιότερα πέρναγαν καλώδια και ασχολούνταν με τα ΚΑΦΑΟ της γειτονιάς, βρέθηκαν να απαντάνε ερωτήσεις στο support call center. Όχι μόνο δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν και να προσαρμοστοούν αλλά κατέρρευσαν.

Από την άλλη πλευρά, στην Ελλάδα έχουμε αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα και χρονικά η κρίση ήρθε σε μια εποχή που έχουμε εξαιρετικά βελτιωμένες υποδομές σε σχέση με πριν 20-30 χρόνια. Με απλά λόγια, έχουμε αεροδρόμια, αξιοπρεπές οδικό δίκτυο και τηλεπικοινωνίες. Συνεπώς, καταργούμε τα γεωγραφικά εμπόδια. Επιπρόσθετα, ταλέντο και μόρφωση υπάρχει. Τα τελευταία 30 χρόνια έγινε συστηματική επένδυση από τις προηγούμενες γενιές στη μόρφωση των νεώτερων. Επιπρόσθετα, έχουμε παράδοση στην ναυτιλία και τον τουρισμό αλλά και μια μοναδικά εύφορη γη στην οποία ευδοκιμεί πλειάδα εξαιρετικής ποιότητας προϊόντων.

Οι ευκαιρίες έχουν να κάνουν με την έξυπνη εκμετάλλευση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων. Δυστυχώς, δεν είναι εύκολο να αποκτήσουμε αύριο το πρωί αυτοκινητοβιομηχανία και βιομηχανία ημιαγωγών. Μπορούμε όμως να επαναπροσεγγίσουμε τη σχέση μας με τη γη (βιολογικές καλλιέργειες), τον ξένο επισκέπτη (εξειδικευμένος τουρισμός), το διεθνές εμπόριο (αξιοποίηση σιδηροδρομικού δικτύου και κίνητρα για δημιουργία μεγάλων κέντρων logistics) αλλά και να δώσουμε ώθηση σε κλάδους όπως πχ αυτών του λογισμικού για εξειδικευμένες εφαρμογές, της τεχνολογίας τροφίμων, της βιοτεχνολογίας και της τεχνολογίας υλικών.

Τί λείπουν; Η πολιτική βούληση για έμπρακτη (και όχι τύποις) υποστήριξη στην οργάνωση και τον προγραμματισμό των δράσεων, η αλληλεγγύη και η καλή ψυχολογία. Επιπρόσθετα, πρέπει επιτέλους να απενοχοποιηθεί η επιχειρηματική αποτυχία που εμφανίζει στη χώρα μας το μοναδικό φαινόμενο στον κόσμο, αυτό του κοινωνικού στιγματισμού.

Εν κατακλείδι, βλέπω καθημερινά, παραδείγματα ανθρώπων που δεν το βάζουν κάτω και με κόπο τα καταφέρνουν να προσεγγίζουν (και κάποιοι να φτάνουν) την αριστεία. Ο αντικειμενικός στόχος μας δεν πρέπει να είναι η επιβίωση αλλά η αριστεία. Δεν είναι εύκολο, αλλά αξίζει τον κόπο.


18 σχόλια:

  1. Καταστράφηκε μέρος της αγοράς που είτε λειτουργούσε χωρίς σαφές πλάνο και οργάνωση, είτε είχε να κάνει με μη-ανταγωνιστικές υπηρεσίες και προϊόντα. Κυριότερο πρόβλημα έχουν όσοι είχαν συναλλαγές με το δημόσιο.

    Αυτό είναι απολύτως άστοχο. Ακόμα και υγιής να είσαι με πελάτες μόνο ιδιώτες, όταν αρχίσει να ελαττώνεται η ρευστότητα και δε δουλεύεις με μεγάλο περιθώριο κλείνεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτό ισχύει για αυτούς που δεν ήταν ανταγωνιστικοί. Οι ανταγωνιστικές επιχειρήσεις κατ'ελάχιστον ανταποκρίνονται. Ο κύριος λόγος δεν είναι η έλλειψη ρευστότητας αλλά η έλλειψη ενδιαφέροντος από το αγοραστικό κοινο που οφείλεται σε χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Υπάρχει κλάδος που ολοκληρωτικά έπαψε να λειτουργεί (πλην του εμπορίου αυτοκινήτων);

      Διαγραφή
  2. Βαγγέλη, προσυπογράφω.

    Ένα περαιτέρω σχόλιο, αναφορικά με την εύρεση εργασίας στο εξωτερικό. Νομίζω πως αν κάποιος δεν έχει το παραμικρό σημείο αναφοράς σε μία χώρα στην οποία αναζητεί εργασία, οι πιθανότητες εύρεσης είναι πολύ περιορισμένες.

    Το πλέον τυπικό σημείο αναφοράς είναι ένα πτυχίο (για παράδειγμα μεταπτυχιακό) από ένα τοπικό πανεπιστήμιο. Το δεύτερο είναι η σύσταση από κάποιον που έχει ισχυρά σημεία αναφοράς εκεί. Αυτά αποτελούν κατ' εμέ στοιχειωδώς σημαντικούς παράγοντες ώστε ένας εργοδότης να εμπιστευθεί και να προσλάβει έναν εργαζόμενο, αν όχι δεν θα το κάνει και κανείς δε τον κατηγορεί γιατί.

    Στο πλαίσιο αυτό, πιστεύω πως για κάποιον που δεν τυγχάνει να πληροί τα παραπάνω, είναι καλύτερη επένδυση χρόνου να προσπαθήσει για κάτι μη συμβατικό εδώ, παρά να αναλωθεί στην αναζήτηση στόχων που ακόμη κι αν ευδοκιμήσουν θα είναι μάλλον κατώτεροι μετρίων προσδοκιών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συμφωνώ απόλυτα με την προσέγγισή σου.

      Αυτοί που έφυγαν και τα κατάφεραν, είναι κατά 90+% αυτοί που (σωστά) έκαναν βασικές ή και μεταπτυχιακές σπουδές έξω και δημιούργησαν έναν κύκλο γνωριμιών, που τον εκμεταλλεύτηκαν επαγγελματικά ή ακαδημαϊκά.

      Δυστυχώς, μεταξύ των άλλων κλισέ, έχει καλλιεργηθεί υπέρμετρα η ρητορεία του brain drain, ίσως επειδή κάνει πιο δραματικά τα πράγματα.


      Διαγραφή
  3. Συμφωνώ και γώ με το σχόλιο του Γ. Τζιραλή. Εχει αναπτυχθεί μια παραφιλολογία σχετικά με τη δυνατότητα σταδιοδρομίας στο εξωτερικό, που δεν έχει σχέση με τη πραγματικότητα.
    Τα γραφεία σταδιοδρομίας των πανεπιστημίων, που στην καλίτερη περίπτωση είναι αδρανή, θα μπορούσαν να ενημερώνουν τους φοιτητές και τους πτυχιούχους για τις δυσκολίες εύρεσης εργασίας στο εξωτερικό, αλλά κυρίως να τους ενθαρρύνουν για ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στη χώρα. Πράγματι, οι συνθήκες είναι δύσκολες, αλλά οι κάτοικοι της χώρας έχουν ανάγκες, ίσως όχι τις ιδιες όπως τα χρόνια της αφθονίας. Ευκαιρίες θα υπάρξουν γι αυτούς που τις αντιληφθούν και σπεύσουν να τις καλύψουν με προϊόντα και υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις σημερινές τους ανάγκες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κάπως έτσι είναι τα πράγματα. Στο εξωτερικό, πλην των εξαιρέσεων που βασίζονται σε γνωριμίες, τα πάντα κινούνται μέσω HR Agencies. Η διαδικασία επιλογής προσωπικού είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και μπορεί να πάρει αρκετούς μήνες. Η διαδικασία αυτή έχει αλλεπάλληλες συνεντεύξεις καθώς και τεστ γνώσεων αλλά και ψυχολογικά. Δεν είναι ευχάριστη διαδικασία και τα αποτελέσματα δεν είναι εγγυημένα.

      Διαγραφή
  4. Φίλε Βαγγέλη,

    θα συμφωνήσω εν μέρει μαζί σου. Καταρχήν στο "Εξαφανίστηκαν τα χρήματα", στο "Επιχειρηματικό Περιβάλλον" και στο "Καταστράφηκε η αγορά" θα συμφωνήσω σε γενικές γραμμές. Τώρα όσον αφορά το "Είναι καλά στο εξωτερικό" θα διαφωνήσω με την έννοια ότι το ερώτημα τίθεται σε λάθος βάση. Δηλαδή από χώρα σε χώρα υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο τρόπο ζωής και πολύ διαφορετικές προοπτικές στην αγορά εργασίας. Επίσης από περίπτωση σε περίπτωση σε προσωπικό επίπεδο, αυτό διαφέρει. Ο καθένας έχει τις δικές του προτεραιότητες και τους δικούς του στόχους. Δεν είναι λογικό να μπαίνουν όλες οι χώρες στο ίδιο τσουβάλι όπως και όλες οι περιπτώσεις. Γενικά δεν είναι πανάκεια η μετανάστευση και σίγουρα ένα μεγάλο ποσοστό αυτών που θα φύγουν θα απογοητευτούν και θα αποτύχουν. Από την άλλη είναι λίγο εγωιστικό να θεωρούμε ότι μόνο στην Ελλάδα μπορεί ο Έλληνας να ζήσει ένα ικανοποιητικό επίπεδο ζωής.
    Στην εταιρία που εργάζομαι οι περισσότεροι έχουν αλλάξει χώρα διαμονής περισσότερες από 2 φορές και όχι για βιοποριστικούς λόγους. Θα μου πεις και με το δίκιο σου αυτό είναι καλό; Δεν ξέρω αν είναι καλό ή κακό, σίγουρα όμως η παγκοσμιοποίηση είναι μια πραγματικότητα. Απλά όταν προέρχεσαι από χώρα της κεντρικής Ευρώπης δεν σε ενδιαφέρει να δουλέψεις σε μια άλλη γειτονική χώρα, γιατί ούτως ή άλλως η απόσταση που σε χωρίζει από το τόπο καταγωγής σου μπορεί να είναι η ίδια η μικρότερη. Γενικά στο μυαλό του βορειοευρωπαίου η "μετανάστευση" δεν έχει αποκτήσει την ίδια αρνητική έννοια με την οποία την αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα. Συνεπώς όταν ζεις σε ένα περιβάλλον που οι περισσότεροι είναι expats (οχι με την έννοια των δικών μας λαθρομεταναστών) θα ήταν λίγο δύσκολο να αντιμετωπίσεις ρατσισμό. Τώρα αν η Bild στη Γερμανία και και ο Τράγκας στην Ελλάδα μας έχουν κάνει να αλληλομισιόμαστε μεταξύ μας αυτό είναι μια ειδική περίπτωση.
    Στην Ελβετία συγκεκριμένα θεωρώ πως είναι πολύ πιο ανεκτικοί στη διαφορετικότητα από ότι είμαστε εμείς οι Έλληνες. Δεν τους ενδιαφέρει πχ αν είσαι μαύρος η άσπρος, straight η gay, χριστιανός, βουδιστής ή σατανιστής αρκεί να είσαι εντάξει με τις υποχρεώσεις σου και να μην παραβαίνεις το νόμο. Που στο κάτω κάτω η παρανομία έχει να κάνει συνήθως με το κοινό καλό - αν οι νόμοι έχουν γίνει με γνώμονα το κοινό συμφέρον και όχι για να τσεπώνουν μερικοί. Αν δεν σέβεσαι την κοινή συμφωνία που λέγεται νόμος σημαίνει ότι δεν σέβεσαι το διπλανό σου. Στην Ελλάδα κάποιος που παρανομεί τις περισσότερες φορές είναι αντικείμενο θαυμασμού -"μάγκας"-, αν ειδικά επικαλείται και τα Θεία κάθε 3 και λίγο μπορεί να βγεί και βουλευτής επί σειρά ετών. Όσον αφορά τη ανεκτικότητα έχω γίνει μάρτυρας περιστατικών που μου έχουν μείνει στο μυαλό επειδή έχω τις εμπειρίες ενός Έλληνα. Πχ μου έχει τύχει να δω Ελβετή ηλικιωμένη συχνά να έχει φιλική σχέση με τη γειτόνισσα της που είναι Ινδή. Αν η Ινδή αυτή έμενε στην Ελληνική επαρχία το πιθανότερο θα τη σχολίαζαν οι γειτόνισσες της και θα πηγαινόρχονταν με τα θυμιατά έξω από το διαμέρισμα της επειδή έχει εικονίσματα του Βράχμα μέσα. (Το Basel με Ελληνική επαρχία μπορείς να το συγκρίσεις σε πολλά, απ τη στιγμή που έχει 160Κ κατοίκους). Αν ζούσε στην Αθήνα ακόμα χειρότερα θα την είχε περιλάβει η Χρυσή Αυγή - οι γείτονες της αποκλείεται να της έλεγαν έστω καλημέρα (εδώ δεν μου έλεγαν εμένα). Γενικά δεν θεωρώ ότι είμαστε λαός ανεκτικός στη διαφορετικότητα σε καμία περίπτωση. Και όσοι θεωρούν τους εαυτούς ανεκτικούς (βλ ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ κλπ) νομίζουν ότι ανεκτικότητα σημαίνει να γίνει η Αθήνα Ισλαμαμπάντ. Προσωπικά δεν έχω αντιμετωπίσει συμπεριφορά που να με κάνει να αισθάνομαι "ξένος". Γνωρίζω από περιστατικά φίλων ότι στη Γαλλία δεν υπάρχει η ίδια καλή νοοτροπία με τους ξένους όπως εδώ. Για τη Γερμανία έχω διαβάσει και ακούσει φαινόμενα ρατσισμού όσον αφορά τους Έλληνες. Επίσης στην Αγγλία, Ολλανδία κλπ σίγουρα είναι ανεκτικοί με τους ξένους και γενικά. Γι αυτό καταλήγω στο συμπέρασμα ότι και σε αυτό το επίπεδο η συμπεριφορά των ντόπιων προς τους ξένους και ο ρατσισμός διαφέρει από χώρα σε χώρα. --> (συνέχεια)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. -->(συνέχεια από το προηγούμενο) Επέτρεψε μου επίσης να σχολιάσω το "Υπάρχουν ευκαιρίες". Ευκαιρίες υπάρχουν σίγουρα και πάντα θα υπάρχουν ακόμα και αν καταστραφούμε εντελώς. Το θέμα είναι με ποιες πιθανότητες και με ποιες προοπτικές παίζεις. Όταν δεν γνωρίζεις πόσο θα σε φορολογήσει και ποιους καινούργιους φόρους θα επιβάλει το κράτος σε 2 μήνες πόσο εύκολα μπορείς να έχεις ένα στοιχειώδες επιχειρηματικό σχέδιο; Δεν χρειάζεται να αναλύσω επί μακρόν το πόσο δυσχεραίνει το κράτος την επιχειρηματικότητα και κάθε άλλης μορφής υγιή δραστηριότητα - το γνωρίζεις καλύτερα από μένα. Όσο λοιπόν μικρότερες είναι οι πιθανότητες και οι προοπτικές σε μια αγορά, τόσο μεγαλύτερη είναι η προσπάθεια που πρέπει να καταβάλεις για να καταφέρεις οι κόποι σου να πιάσουν τόπο. Και σε τελική ανάλυση η προσπάθεια που θα καταβάλεις θα έχει επιπτώσεις στην προσωπική σου ζωή (ώρες εργασίας, άγχος, συγκρούσεις κλπ). Από την άλλη το όφελος πολλές φορές μπορεί να είναι μικρότερο σε σχέση με το όφελος από την ίδια δραστηριότητα σε μια καλύτερη αγορά.
    Μήπως όμως μπορείς να έχεις ένα στοιχειώδη σχεδιασμό στα προσωπικά σου οικονομικά όταν όλες οι περισσότερες επιχειρήσεις βρίσκονται σε μικρή η μεγάλη αβεβαιότητα για το μέλλον; Μπορείς να κάνεις σχέδια σε προσωπικό επίπεδο και με ποιο χρονικό ορίζοντα; Προσωπικά στην Ελβετία έχω νοιώσει ότι ο κόσμος αντιλαμβάνεται το χρόνο με διαφορετικό τρόπο από ότι στην Ελλάδα λόγω ότι νοιώθει περισσότερο ασφαλής. Επέτρεψε μου να αναφέρω ένα σχετικό προσωπικό παράδειγμα. Στην επιχείρηση που εργάζομαι μας επισκέφτηκε ένας συνάδελφος το Ιούνιο που πέρασε, ο οποίος θα εργάζεται μαζί μας από τον Ιανουάριο του 2013 (>6 μήνες πριν δλδ!) Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις στην Ελλάδα που να μπορούν να συμφωνήσουν από τώρα αν θα προσλάβουν και πόσους το επόμενο εξάμηνο; Δύσκολα. Όταν το επίδομα ανεργίας στην Ελβετία είναι περίπου 70-80% του μισθού (όχι fixed αποδοχές το ίδιο για όλους) και πρέπει να σε προειδοποιήσουν τουλάχιστον 1 μήνα (3 μήνες ισχύει στο συμβόλαιο μου προσωπικά) πριν πιθανή απόλυση - με 3-4% ανεργία πόσο καλύτερες συνθήκες έχεις από ότι στην Ελλάδα που απολύεσαι συνήθως Παρασκευή και φεύγεις Δευτέρα; Όταν υπάρχει αυτή η αβεβαιότητα στις περισσότερες επιχειρήσεις και προσωπικά, αυτό συνεπάγεται πίεση και στο εργασιακό περιβάλλον, στα deadlines που πρέπει να ακολουθήσεις και στα αποτελέσματα που πρέπει να φέρεις. Δεν υποστηρίζω ότι στην Ελβετία ο κόσμος δεν δουλεύει ή είναι τελείως χαλαρός. Το αντίθετο απλά ο καλύτερος προγραμματισμός σε βάθος χρόνου τα κάνει όλα απλούστερα και πιο αποτελεσματικά. Άλλωστε αυτό που μας λείπει σαν χώρα δεν είναι ότι εργαζόμαστε λίγες ώρες (2οι στον κόσμο μετά τη Ν. Κορέα πλέον για τον Ιδιωτικό τομέα). Απλά δεν υπάρχει σχεδιασμός και πρόγραμμα σε όλα τα επίπεδα.
    Εν κατακλείδι νομίζω αν κάποιος ενδιαφέρεται να φύγει στο εξωτερικό πρέπει πρώτα να σκεφτεί αν τον ικανοποιεί σε γενικές γραμμές η κατάσταση που βιώνει και να εξετάσει πολλούς παράγοντες. Μετά τα 2 τελευταία ερωτήματα θα πρέπει να τα θέσει ως εξής: "Υπό ποιες προϋποθέσεις θα ενδιαφερόμουν για μια θέση στο εξωτερικό και σε ποια χώρα-επιχείρηση-θέση μπορούν αυτές οι προϋποθέσεις να ικανοποιηθούν καλύτερα; Υπό ποιες προϋποθέσεις θα ήταν καλύτερα να μείνω Ελλάδα;" και "Που υπάρχουν καλές ευκαιρίες και ποιο είναι το κόστος σε όλα τα επίπεδα για να τις εκμεταλλευτώ;". Στο τέλος θα πρέπει ο υποψήφιος να εξετάσει τις διάφορες εναλλακτικές και να τις ιεραρχήσει με βάση ποια είναι πιο ελκυστική για τον ίδιο προσωπικά. Γιατί σε τελική ανάλυση ο καθένας έχει διαφορετικούς στόχους και προτεραιότητες. Η απόφαση είναι προσωπική και δεν υπάρχει η "μαγική λύση" φεύγω ή μένω για όλους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φίλε Γιάννη,

      Η απάντησή σου θα μπορούσε να είναι αυτόνομη ανάρτηση και πιστεύω ότι θα πρέπει να μοιραστείς τις απόψεις και τις εντυπώσεις που αποκομίζεις από την πορεία σου στο εξωτερικό.

      Δεν υπάρχει σε αυτό το θέμα one-size-fits-all λύση. Όσα έγραψα είναι η προσωπική μου προσέγγιση στο θέμα. Σκοπός, μου ήταν να πω με απλά λόγια ότι δεν είναι όλα τόσο μαύρα, όπως παρουσιάζονται.

      Στο θέμα της μετανάστευσης τα ερωτήματα που θέτεις τα απάντησα και συνεχίζω να τα απαντώ. Το αποτέλεσμα για μένα βγήκε να μείνω εδώ. Για αυτό χρησιμοποίησα και πρώτο πρόσωπο.

      Το παράδειγμα της Ελβετίας που αναφέρεις εκτιμώ ότι είναι ίσως στις 2-3 εξαιρέσεις που υπάρχουν στον κόσμο. Πόσοι από τους συμπολίτες μας που σκέφτονται τη μετανάστευση έχουν τα προσόντα και τη δυνατότητα να λειτουργήσουν εκεί; Πολύ λίγοι εκτιμώ.

      Σωστά αναφέρεσαι στην βορειοευρωπαϊκή προσέγγιση στην "μετανάστευση". Οι αποστάσεις είναι μικρές από χώρα σε χώρα και ο σωστός κατ'εμέ όρος είναι "κινητικότητα". Είναι λογικό αυτό μιας και οι κανόνες λειτουργίας του κράτους και η καθημερινότητα είναι ομοειδείς σε αυτές τις χώρες και φυσικά πολύ διαφορετικές από την κουλτούρα του νότου που έχουμε εδώ.

      Όσον αφορά τις δυσκολίες και την αδυναμία προγραμματισμού, θεωρώ ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν. Ναι η κατάσταση θα είναι πολύ δύσκολη αλλά τουλάχιστον πιστεύω ότι επιτέλους θα έχουμε μια εικόνα με βάθος τουλάχιστον τριετίας. Η τρόικα ζήταγε επίμονα σταθερότητα στο φορολογικό σύστημα και όχι αλλαγές επί αλλαγών κάθε χρόνο.

      Το θέμα του ρατσισμού και η σύνδεσή του με θίγει ιδιαίτερα. Πρώτα ένα μικρό σχόλιο για το εξωτερικό. Οι περισσότερες από τις χώρες που ανέφερες είχαν αποικίες και υπήρχε μετακίνηση πληθυσμών δούλων αρχικά, οικονομικών μεταναστών στη συνέχεια. Μιλάμε λοιπόν για 30 και πλέον χρόνια όπου με οργάνωση και επιμονή δημιούργησαν δομές υποδοχής και (εν γένει) ενσωμάτωσης των μεταναστών. Στα δικά μας. Η αμορφωσιά, η θρησκοληψία και τα εγωιστικά στερεότυπα που κυριαρχούν στην κοινωνία μας δεν αφήνουν χώρο στους ξένους. Πρόσεξε όχι σε όλους τους ξένους. Τους φτωχούς μετανάστες και όχι τους πλούσιους που αφήνουν λεφτά. Οι ΧΑ θεωρώ ότι θα έχουν ανοδική πορεία για ένα διάστημα μέχρι να αρχίσει η οικονομία την ανάκαμψη. Μετά θα περιοριστούν σε ποσοστό πολύ κάτω του 5%. Φυσικά και δεν με κάνει χαρούμενο κάτι τέτοιο, αλλά ιστορικά ήταν απόλυτα αναμενόμενο και μας φέρνει όλους προ των ευθυνών μας.

      Κλείνοντας, το cost-benefit analysis που αναφέρεις είναι αποζευγμένο από πολλούς παράγοντες οι οποίοι μπορούν εύκολα να επηρεάσουν τα αποτελέσματα. Η ποιότητα ζωής ενός που μένει σε ένα καλό προάστιο του Ηρακλείου ή των Χανίων δεν έχει καμία σχέση με τον μέσο όρο της Αθήνας. Η οικογένεια και τα παιδιά είναι άλλος ένας σοβαρός παράγοντας. Η ηλικία και η εργασιακή πορεία ένας άλλος. Επαναλαμβάνω και πιστεύω ότι θα συμφωνείς, ότι δεν υπάρχει one-size-fits-all λύση.

      Διαγραφή
  6. Κάλεσέ το "πατάτες"
    "χθες το PC μου χάλασε. Ναι, το κουμπί του POWER ON/OFF δεν δουλεύει και έπρεπε να πάρω το πύργο για service" Όταν κάτι αλλάζει για κακό ο κόσμος νιώθει ότι κάτι χάλασε. Δεν λέω ότι δεν είναι καλό να μην υπάρχουν τσάμπα λεφτά (υπερ-δανεισμός), καλό είναι να μάθουμε να ζούμε με αυτά που έχουμε. Και καλό είναι μία θετική οπτική.

    Αλλά η αγορά χάλασε, για το καλό και το κακό. Η αγορά που ξέραμε μέχρι χθες χάλασε.

    Το "κακό"
    Συμφωνώ 110% ότι τα τσάμπα λεφτά δεν δίνουν κάτι στη χώρα. Αλλά τα δουλεμένα λεφτά, και αυτά έχουν μειωθεί. Δεν πληρώνεις φόρους; Εγώ ήθελα να κάνω κάποια μαθήματα, το δεύτερο επίπεδο από κάτι που έκανα πέρυσι. Αλλά με τις αλλαγές στη φορολογική δήλωση και έξτρα φόρους εδώ και εκεί: θα περιμένω.

    Δεν είναι ότι οι καθηγητές είναι κακοί. Είναι ότι όταν σε πάρουν 3% παραπάνω, δεν κόβεις ακριβώς 3% τα έξοδά σου αλλά...5% η 10% Δεν σου λέω αν έχεις πρόβλημα με την υγεία σου η το παιδί σου... Θα πουλήσεις τον εαυτό σου να τον προσφέρεις ότι καλύτερο μπορείς.

    Ότι δεν υπάρχουν αυτά και άλλα λεφτά στην αγορά, δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να πουλήσεις δημητριακά. Σίγουρα υπάρχουν τρόπους.

    Αλλά αρκετά λεφτά εξαφανίστηκαν. Πες το θετικά, να βρεις νέες ιδέες για τέτοια αγορά.

    Δεν είναι μύθος, είναι η πραγματικότητα, και καλύτερα να την εκτυπώσουμε σε μεγάλα γράμματα (Καλύτερα ψηφιακά, δεν ξοδεύεις σε χαρτί και μελάνη).

    Εργασιακό περιβάλλων.
    Θα σου πω εγώ σε πόσα βήματα ξεκίνησα η ατομική μου επιχείριση... Μόνο 8 ουρές περίμενα στην εφορία για "ενδοκοινοτικές συναλλαγές". Αυτό την προηγούμενη εβδομάδα.

    Ταυτόχρονα βλέπω εργάτες να βάλουν κεραία κινητής τηλεφωνίας σε ένα κτίριο χωρίς καμία ασφάλεια. θα σου πω μόνο ότι τα εργατικά δικαιώματα έχουν φτάσει πολύ κάτω.

    Ρισκάρεις πολύ στην Ελλάδα. Να δοκιμάσεις έξω;

    Όλες τις χώρες έχουν κάτι κακό. Πουθενά είναι τέλια. Αλλά, αυτός που βάλει κεραίες δεν θα αλλάξει δουλειά στην διπλανή εταιρία αν του δίνουν τα ίδια λεφτά και ασφάλεια στη δουλειά; και αν του δίνουν παραπάνω λεφτά;

    Δεν είναι η πρώτη φορά που Έλληνες φεύγουν από την αγαπημένη τούς χώρα. Και ούτε από εκεί που είμαι εγώ είναι η πρώτη φορά. Και πήγανε σε πολύ χειρότερες συνθήκες. Τώρα που είναι ποιο εύκολο...

    Συμφωνώ μαζί σου ότι υπάρχουν ευκαιρίες και η Ελλάδα έχει πολλά αγαθά. Ξένος είμαι, και στην Ελλάδα μένω :)

    Αλλά αυτά που λες δεν είναι μύθοι. Και όσοι περισσότεροι το καταλαβαίνουν, καλύτερα για το μέλλον της Ελλάδας σας/μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Γιώργο και Βαγγέλη,

    όντας έξω γνωρίζεις εύκολα άλλους Έλληνες που έφυγαν και η πρώτη συζήτηση που κάνεις πάντα είναι πως ήρθες εδώ, που ήσουνα πριν κλπ. Επίσης λόγω της προηγούμενης δουλειάς γνωρίζω προσωπικά αρκετούς συνάδελφους η πρώην συμφοιτητές που έφυγαν και έχω κρατήσει επαφή. Συνολικά δλδ ακριβώς 20 άτομα Έλληνες (+1 εμένα 21) που έφυγαν έξω την τελευταία 5ετια για εργασία (όχι για σπουδές).
    -1 μόνο από αυτούς είχε σημείο αναφοράς σπουδές και πολύχρονη διαμονή στη χώρα προορισμό (ήταν παλιά για πολλά χρονιά ΗΠΑ)
    -7 από αυτούς μεταπήδησαν στην θέση προορισμό μεσώ της πολυεθνικής που εργάζονταν πριν στην Ελλάδα χωρίς να έχουν άλλο σημείο αναφοράς
    -όλοι οι υπόλοιποι δεν είχαν κανένα σημείο αναφοράς στη χωρά προορισμό και οι περισσότεροι είχαν σπουδές επίπεδου Master, ορισμένοι μόνο 1ο πτυχίο. Όλοι είχαν εργασιακή εμπειρία στο αντικείμενο τους. Συνεπώς το μόνο που μπορεί να σε διευκολύνει είναι η τωρινή σου εργασία είναι να είσαι κάλος σ αυτό που κάνεις και ίσως η τωρινή πολυεθνική που εργάζεσαι να προνοεί για relocation.
    -3 από τους 21 ήταν άνεργοι πάνω από εξάμηνο όταν βρήκαν δουλειά έξω
     Κανέναν δεν γνωρίζω να παραπονιέται για τα χρήματα η ότι δεν ´βγαίνει´ οικονομικά -το ακους κατά κόρον στην Ελλάδα. Ορισμένοι παραπονιούνται πχ για το κλίμα ή για τη γλώσσα που δεν γνωρίζουν άλλα κάνεις για προβλήματα εργασιακά εκτός από τα πολλά ταξίδια που κάνουν ορισμένοι. Συνεπώς δεν νομίζω ότι είναι τόσο δύσκολο να φύγεις έξω άπλα πρέπει να ζυγίσει κάνεις τα υπέρ και τα κατά και να αποφασίσει ορθολογικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γιάννη σωστά αυτά που λες αλλά το δείγμα είναι μικρό και αποτελείται από παρόμοια άτομα από συγκεκριμένους κύκλους, σαφώς πάνω από τον μέσο όρο.


      Ισχύουν όλα αυτά για τον μέσο όρο του 1Μ+ ανέργων που έχουμε;

      Διαγραφή
  8. Σύντροφε Βαγγέλη,
    τα πράγματα, για τον καθένα μας είναι διαφορετικά. Εκτιμάς το πως έχει η κατάσταση, στην ελληνική αγορά, κυρίως με την προσωπική σου εμπειρία από τον γεωγραφικό χώρο που κινείσαι επαγγελματικά και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό.
    Στην Ελλάδα, ακόμα και αν δεν έχεις δουλέψει άμεσα με το κράτος έχεις δουλέψει έμμεσα. Τι θέλω να πω; Ότι η αγορά είναι τόσο μικρή και ήταν τόσο στρεβλή που αν δεν κάνεις εσύ δουλειά με το κράτος σου, ακάνει κατά ένα μεγάλο ποσοστό ο πελάτης σου, άρα η δική σου ρευστότητα εξαρτάται από την δική του...
    Στην Θεσσαλονίκη που ζούσα, αυτή η στρεβλή κατάσταση υπήρχε χρόνια πριν την κρίση, όπως και η αποβιομηχανοποίηση της πόλης. Δεν είναι χώρος να αναλύσω τις αιτίες αλλά με πολύ απλά λόγια οφείλεται κυρίως στην ποιότητα, ή την έλλειψη αυτής, των επιχειρηματιών εδώ πάνω.
    Η καινοτομία ή ανταγωνιστικότητα δεν παίζουν πάντα τον πρωταρχικό ρόλο όπως νομίζεις, άλλωστε για να επενδύσεις κάποιος σε ένα καινοτομικό προϊόν θα πρέπει να έχει δει ότι υπάρχουν και οι κατάλληλες συνθήκες.
    Στην τελευταία δουλειά που είχα, πριν βγω στην ανςεργία, έκανα πάνω από 80 παρουσιάσεις ενός προίόντος στο οποίο θα έπρεπε να επενδύσουν ένα χ ποσό οι πελάτες και να το αποσβέσουν σε περίπου 1-1,5 χρόνια. Δεν βρήκα ούτε έναν ή ψέμματα βρήκα 2 που το κάνανε σε μορφή ενοικίασης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και χωρίς να προσβλέπουν σε έσοδα (!!!)
    Ολωνών το πρόβλημα ήταν "κάτσε να δούμε τι θα αποφασσίσει η κυβέρνηση και βλέπουμε μετά". Η δική μου προσωπική ιστορία λέει το ότι οι καταστροφική διαχείριση της κρίσης από το δίδυμο ΓΑΠ-ΠΑΠΑΚ με οδήγησε στην ανεργία. Δεν το προσωποποιώ, απλά αναφέρω ποιοι διαχειριζόντουσνα την κρίση στο διάστημα τηςη τελευταίας μουθ δουλειάς στην Ελλάδα. Κάπου διάβασα ο επί ΠΑΠΑΚ άλλαξε το φορολογικό πάνω από 40 φορές, δεν νομίζω ότι έτσι δημιουργούνται συνθήκες ικανές να δημιουργήσουν ανάπτυξη.
    Έφυγα στην Γερμανία χωρίς να έχω δουλειά ούτε κανά πιασάρικο πτυχίο αλλά με 21 χρόνια εμπειρίας και με γυναίκα Γερμανίδα :-)
    Η γυναίκα μιυ βρήκε δουλειά, όχι τρομερά καλοπληρωμένη την 2η βδομάδα που είμασταν εκεί. Εγώ ξεκίνησα να δουλεύω σε άσχετη με την εμπειρία μου δουλειά τον Μάρτιο, 4 μήνες αργότερα. Το οικογενειακό εισόδημά μας είναι 200Ε παραπάνω από ότι ήατν τον φεβρουάριο του 2011 στην Ελλάδα αλλά πάλι τα βγάζουμε ισα-ίσα. Παρ' όλα αυτά οι συνθήκες μόνο καλύτερες μπορούν να γίνουν. Η γυναίκα μου πήρε επιτέλους το πτυχίο της και από Οκτώβριο θα έχει μια αύξηση 25% στον ακαθάριστο μισθό της. Εγώ μάλλον θα χάσω την δουλειά που έχω, μια και είναι σε εταιρία που ήθελε να επενδύσει σε φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα αλλά η σημερινή κυβέρνηση μια χαρά τα γάμησε, αλλά παρ' όλα αυτά καλυτερεύω τα γερμανικά μου και έχω ελπίδες, παρόλο που είχα και ρατσιστική αντιμετώπιση, να βρω κάτι καλύτερο σε μια περιοχή που δεν φημίζεται και για την ιδιαίτερη σχέση με την πληροφορική.
    Αυτό που ξέρω για την χώρα που είμαι είναι το πως θα φορολογούμαι τα επόμενα 5+ χρόνια, τις κοινωνικές παροχές που έχω αλλά και τις υποχρεώσεις μου. Ξέρω στα σίγουρα ότι δεν θα έχω κάθε μήνα καινούργιο νόμο που θα με φορολογεί επειδή π.χ. αναπνέω, με μοναδικό επιχείρημα "Δεν βγαίνω μάνα μου".
    Για να το κλείσω, μια και έχω καταχραστεί τον χώρο σου, για τον καθένα οι περιπτώσεις δεν είναι ίδιες. Κάθενας μας, ανάλογα με την ειδικότητα του, τις υποχρεώσεις του, την ηλικία του αλλά και την αγορά στην οποία κινείται, αποφασασίζει το καλύτερο γι αυτόν και αν είναι τυχερός του βγαίνει.
    Να μου επιτρέψεις όμως να διατηρήσω μερικές αντιρρήσεις σε ότι αφορά την αισοδοξία που σε διακατέχει. Η αγορά της χώρας δεν πρόκειται να πάει προς το καλύτερο γιατί, από όσο βλέπω οι κυβερνώντες δεν θέλουν να χάσουν την πελατεία τους με το να τους δυσαρεστήσουν. Οι αλλαγές που χρειάζεται ο τόπος δεν πρόκειται να γίνουν από κανένα από αυτούς που σήμερα διεκδικούνε τους κυβερνητικούς θώκους. Την χώρα την "καταπίνει" μια μαύρη τρύπα και ξέρεις πως περνάει ο χρόνος για τους έξω από τον Ορίζοντα και τους εντός της μαύρης τρύπας.
    Μακάρι να τα βλέπω λάθος αλλά πολύ φοβάμαι πως τα βλέπω όπως είναι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φίλε Argos(aka Θωμά),

      Είναι απόλυτα σεβαστή και ουσιώδης η κατάθεση της δικής σου προσέγγισης.

      Αυτό που άλλαξε είναι η σταθερά του Δημοσίου. Τέρμα. Τέλος. Δεν υπάρχει ελληνικό Δημόσιο. Όπως και με τους κακούς πελάτες που τους βάζεις στην άκρη, έτσι και με το Δημόσιο το βάζεις στην άκρη και ζεις με αυτή την παραδοχή. Άλλοι θίγονται πολύ άλλοι λιγότερο.

      Συμφωνούμε στο γεγονός ότι πρέπει να επέλθει πολιτική σταθερότητα στην για να ξαναξεκινήσει την λειτουργία της, η αγορά. Χωρίς σταθερότητα, ουδείς σκέφτεται να ανοίξει το σεντούκι. Ακόμα και αυτοί που λες ότι θίχτηκαν από την κατάρρευση του Δημοσίου, τί έκαναν τα κέρδη που συσσώρευσαν τα προηγούμενα χρόνια; Να σου πω εγώ. Ήδη επενδύουν σε αγορές του εξωτερικού, καθότι το να έχουν τα λεφτά να κάθονται είναι μέγα σφάλμα και όλες οι οικονομικές θεωρίες το απορρίπτουν. Το ζήτημα είναι να ξαναεπενδύσουν εδώ.

      Είμαι βέβαιος ότι αν η γυναίκα σου ήταν Ελληνίδα και είχες και κάνα δύο παιδιά θα το σκεφτόσουν τριπλά πριν πας εκεί. Δεν υπάρχει ουδεμία ίδια περίπτωση από όσους φίλους και γνωστούς ξέρω που έφυγαν.

      Όσον αφορά το μέλλον, δυστυχώς ή ευτυχώς δεν μπορούν να φύγουν όλοι. Όσο χάλια και αν πάνε τα πράγματα θα υπάρχουν τομείς που ακόμα και σε ολική κατάρρευση θα λειτουργούν. Η πληροφορική, η γεωργία/αλιεία/κτηνοτροφία, η ναυτιλία, ο τουρισμός και οι τηλεπικοινωνίες είναι μερικοί.

      Το θέμα είναι να πιστέψουμε στις δυνάμεις μας και να παμε μπροστά.

      It's no use crying over spilled milk λένε οι Αμερικάνοι και συμφωνώ 100% μαζί τους. Η ζημιά έγινε. Τέλος. Πάμε παρακάτω.



      Διαγραφή
  9. Συμφωνώ, αλλά ο αντίλογος δεν αφορά το ΜΟ των ανέργων αλλά το "Αν είσαι αριστούχος του ΕΜΠ με PhD από το Stanford σε Data Mining, μάλλον ναι." Ούτως ή άλλως το ερώτημα “μένω ή φεύγω” απασχολεί κυρίως έναν ήδη εργαζόμενο που δεν είναι ευχαριστημένος - ένας άνεργος (ειδικά αν είναι πάνω από 6μήνο) δεν θα το σκεφτεί καν να φύγει αν βρει κάτι γιατί δεν έχει καλύτερη εναλλακτική. Ούτε τον ενδιαφέρει αν οι τιμές στα σπίτια στη Αγγλία είναι απίστευτες ή τα κόστη ψηλά και θα βγαίνει ίσα ίσα στη χειρότερη, αφού κάθε μήνας που περνάει μπαίνει μέσα οικονομικά. Ο άνεργος επίσης έχει άπλετο χρόνο να στείλει βιογραφικά παντού και να κάνει άπειρες συνεντεύξεις πχ μέσω skype, για θέσεις οπουδήποτε. Όποιες και να είναι οι πιθανότητες για ένα άνεργο να βρει δουλειά έξω κανείς δεν μπορεί να τον συμβουλέψει να μην κάνει το αυτονόητο να ψάχνει δηλαδή παντού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όπως είπα και πριν το post αποτελεί σαφώς προσωπική προσέγγιση και αποτύπωση της τρέχουσας κατάστασης με ένα σετ από παραδοχές και με τίποτε δεν αποτελεί συμβουλή.

      Διαγραφή
  10. Βαγγέλη,
    μεταξύ σοβαρού και αστείου μην κάτσεις ποτέ να μιλήσεις με τον πατέρα μου που το έχει πάρει βαριά που έφυγα γιατί ποιος τον ακούει μετά... :) Ευτυχώς που δεν έχει internet.
    Γιάννης

    ΑπάντησηΔιαγραφή